Ngày 2/8, tại TPHCM, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị Hội đồng điều phối vùng Đông Nambộ lần thứ 6 và Ban chỉ đạo thực hiện Nghị quyết số 98/2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế chính sách đặc thù phát triển TPHCM lần thứ 4.
Đặc thù nhưng vẫn phải theo quy định
Báo cáo tại hội nghị về việc triển khai Nghị quyết 98, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được nhận định Nghị quyết đã mang lại nhiều kết quả tích cực, góp phần phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội mạnh mẽ cho thành phố sau đại dịch. Tuy nhiên, trong bối cảnh mới, thành phố cần được tiếp tục tháo gỡ những điểm nghẽn để phát huy hiệu quả cao nhất từ cơ chế đặc thù này.
Cụ thể, từ khi Nghị quyết 98 được ban hành ngày 24/6/2023, tính đến nay đã có 36/44 cơ chế đi vào triển khai thực tiễn. Còn lại, sáu cơ chế đang được tiếp tục thực hiện và hai cơ chế dừng (do đã có văn bản pháp luật thay thế). Theo đánh giá bước đầu, Nghị quyết 98 mang lại hiệu quả rõ nét trên nhiều lĩnh vực.
GRDP trung bình giai đoạn 2023–2024 đạt 6,2%; riêng 6 tháng đầu năm 2025, đạt 7,82%. Thu ngân sách giai đoạn 2022–2024 tăng trung bình 8,5% mỗi năm, đóng góp 26% tổng thu quốc gia. Tỷ lệ điều tiết ngân sách cho thành phố tăng từ 18% lên 21%. Số doanh nghiệp thành lập mới tăng 15% so với giai đoạn trước. GDP bình quân đầu người tăng từ 159,5 triệu đồng (năm 2022) lên 186,3 triệu đồng (năm 2024), tương đương mức tăng 16,8%.
Kinh tế số hiện chiếm khoảng 25% GRDP thành phố. An sinh xã hội được cải thiện rõ rệt, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn TPHCM giảm xuống dưới 0,5%, hoàn thành trước hạn mục tiêu Đại hội Đảng bộ TPHCM. Thành phố cũng đã xóa xong nhà tạm, nhà dột nát cho hộ nghèo và cận nghèo.
Đặc biệt, chính sách chi thu nhập tăng thêm theo Nghị quyết 98 đã góp phần giữ chân và tạo động lực cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, đồng thời thu hút các chuyên gia và nhân lực chất lượng cao.
Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được báo cáo về tình hình thực hiện Nghị quyết 98. (Ảnh: SGGP)Dù đạt nhiều kết quả tích cực, Chủ tịch UBND TPHCM nhìn nhận việc triển khai Nghị quyết 98 vẫn còn một số hạn chế. Điểm nghẽn lớn nhất là các cơ chế, chính sách vượt trội vẫn phải thực hiện theo trình tự, thủ tục hiện hành, dẫn đến kéo dài thời gian, ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư và chưa tạo được sự đột phá kỳ vọng trong thu hút dự án chiến lược.
Một số chính sách quan trọng như ưu tiên thu hút đầu tư, giảm phát thải, tín chỉ carbon tuy đã được đưa vào Nghị quyết nhưng hiện chưa có khung pháp lý cụ thể để công nhận, thẩm định, hình thành thị trường carbon, khiến khó đưa vào thực tiễn.
Kiến nghị bổ sung, sửa đổi 4 nhóm nội dung
Từ thực tiễn triển khai, TPHCM kiến nghị Chính phủ và các bộ, ngành xem xét bổ sung, sửa đổi Nghị quyết 98 trên 4 nhóm nội dung trọng tâm.
Thứ nhất, về thu hút nhà đầu tư chiến lược và triển khai dự án chiến lược, TPHCM đề xuất Chính phủ bổ sung ngành nghề, tiêu chí nhà đầu tư chiến lược, trong đó tham khảo Quyết định 1131 của Thủ tướng và các ngành đặc thù riêng của TPHCM. Đồng thời, kiến nghị cho phép thành phố chỉ định nhà đầu tư chiến lược trong các dự án quan trọng.
Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình điều hành phiên họp. (Ảnh: SGGP)Với các khu vực chưa có quy hoạch chi tiết hoặc phân khu, đề xuất cho phép áp dụng quy hoạch phát triển kinh tế – xã hội hoặc quy hoạch chung để làm cơ sở đầu tư. Thành phố cũng đề nghị thực hiện quy hoạch một bước, thay vì trải qua nhiều cấp độ như hiện nay; cho phép tiếp nhận sản phẩm quy hoạch do doanh nghiệp tài trợ, vừa tiết kiệm ngân sách vừa rút ngắn thời gian.
Thứ hai, về tháo gỡ dự án tồn đọng, chống lãng phí, TPHCM đề xuất vận dụng Kết luận 77 của Bộ Chính trị để xử lý dứt điểm các dự án chậm triển khai, với nguyên tắc không hợp pháp hóa sai phạm và không để thất thoát ngân sách.
Bên cạnh đó, kiến nghị cho phép thành phố cơ chế chuyển nhượng linh hoạt giữa doanh nghiệp – doanh nghiệp. Cụ thể, nhà đầu tư mới có thể tiếp quản dự án của nhà đầu tư trước, nếu bảo đảm đầy đủ về pháp lý, tài chính và không phát sinh khiếu kiện.
Thứ ba, về tổ chức bộ máy chính quyền cấp cơ sở, UBND TPHCM đề xuất khôi phục cơ chế bổ sung một Phó Chủ tịch UBND phường tại các phường đông dân (trên 50.000 người) như đã có trong Nghị quyết 98 trước đây, nhằm giải quyết khối lượng công việc quá tải. Đồng thời, cho phép ủy quyền để giám đốc trung tâm hành chính công cấp xã, phường được ký hồ sơ hành chính thông thường, giúp lãnh đạo phường tập trung công tác quản lý tổng thể.
Thứ tư, về cơ chế đặc thù cho khu thương mại tự do tại Bà Rịa – Vũng Tàu, TPHCM kiến nghị Thủ tướng sớm thông qua chính sách đặc thù cho khu thương mại tự do, vốn đã được các bộ, ngành đồng thuận cao, để có thể triển khai trong cuối năm 2025.
Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Văn Được khẳng định, ngay khi được xem xét chấp thuận các đề xuất này, TPHCM sẽ triển khai sớm nhất để đưa TPHCM phát triển, vì cả nước, cùng cả nước.